سیمای فرزانگان گلپایگان (18)     

                ( قسمت اول)                                                                               

   زندگی نامه عالم فرزانه ابوالشهید

آیة الله حاج شیخ علی افتخاری گلپایگانی(ره)

اشاره

ثبت حوادث تاریخی وتبیین حالات وزندگی شخصیت های ارزنده وظیفه ای مهم است که باید بدان اهتمام ورزید ، آشنایی با زندگی علماء ودانشمندان دینی درپیمودن راه کمال ورسیدن به مقام قرب الهی می تواند راهگشای انسان باشد ، چرا که بدون اُسوه ، دست یافتن به کمال نهایی انسانی ومقامات معنوی برای انسان مقدور نمی باشد .

مرحوم محدث قمی درکتاب فوائد الرضویه در این باره می فرماید : " در مطالعه تواریخ علمای بلند مرتبه ومراجعه به شرح حال فضلای گرانقدرلذت وسروری به انسان دست می دهد که نفس انسان راتشویق به پیروی از آثار ایشان می کند تا عملش را همگون با عمل صالح آن ها کند واین ترغیب باعث می شود انسان دراندک زمانی از حضیض جهان مادی به اوج علم واز مرتبه نقصان به مدارج کمال بالا رود . "

ازطرفی پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در حدیثی می فرمایند : " عند ذِکر الصالحین تَنزِلُ الرَّحمة ؛ جایی که خوبان یاد شوند رحمت الهی نازل می شود. "

انسان برای رسیدن به سعادت وکمال به دو ویژگی اساسی یعنی ایمان وعمل صالح همراه با اخلاص نیازمند است واین دوهمان چیزی هستند که درعالمان دینی متبلوراست . علماء ودانشوران دینی هم چون خورشید فروزانی هستند که می درخشند ومردم از روشنایی آن ها بهره می برند.

خِطّه عالم پرور گلپایگان همیشه تاریخ زادگاه و محل رشد عالمان دینی و فرهنگ دوستان بوده است. مرحوم آیة الله افتخاری که عالمی متقی ، متعهد ومردمی بود یکی از عالمان همین سامان به شمار می رفت که درمدت زندگی خود منشاء خدمات علمی ، فرهنگی واجتماعی بودند وکسانی که باایشان آشنایی کامل داشتند به آن معترفند.

 تولد وتحصیلات

حاج شیخ علی افتخاری فرزند مرحوم ثقة المحدثین ملاحیدرآقا ، درسال1304شمسی درگلپایگان درخانواده ای مذهبی وروحانی دیده به جهان گشود،دوران تحصیلات ابتدایی وقسمتی ازدوران دبیرستان را درشهرگلپایگان سپری نمود وچون آن دوران مصادف با رحلت پدربزرگوارش بود به واسطه پاره ای ازمشکلات وفقدان پدر ازادامه تحصیل بازماند ،درهمین ایام بود که توفیق الهی شامل حالش گردید برای تحصیل علوم حوزوی به گوگد رفت ودرمدرسه علمیه ای که مرحوم آیة الله حاج میرزاهدایت الله وحید گلپایگانی عهده دارآن بود مشغول تحصیل علوم دینی گردید، دراین مدت کتاب نصاب الصبیان وبعضی ازدروس مقدماتی را درآنجا نزد مرحوم حاج شیخ علی قرنی ومرحوم آیة الله سید محمد حائری فرا گرفت .

مهاجرت به قم

برای ادامه تحصیل عازم قم شد ودرمدرسه فیضیه ساکن گردید ، ایشان درخاطرات خود از ورود به مدرسه می فرمایند : " درمدرسه فیضیه درحجره قمیین که اولین حجره مدرسه بود به من جا دادند ، حجره نمناک وفاقدهرگونه امکانات بود،غیرازیک زیلوی کاشانی چیز دیگری ازفرش نداشت ، زمستان بود وهوا سرد وحوض مدرسه یخ زده بود ، زیرانداز وروانداز حسابی نداشتم ، بهرحال مدتی درآن حجره ماندم ، ازخاطرات این حجره این است که :این ایام مصادف باعهد مرجعیت حضرت آیة الله العظمی بروجردی بود ،معمولا ایشان صبحها یکساعت مانده به اذان حرم مشرف می شدند وگاهی قبل ازاذان به مدرسه فیضیه وطلاب سرکشی می کردند یک روزصبح که آمده بودندودرب حرم بسته بودآمدند مدرسه ودیده بودندچراغ حجره من روشن است با درخواست بنده به حجره تشریف آوردند،شب سردی بود نیم ساعتی درگوشه حجره نشستند ،درآن وقت رفیقی داشتم اهل زرند ساوه که درآن ساعت خواب بود به آقا گفتم اشکال درسی دارم میتوانم بپرسم ؟ آقا فرمودند اگررفیقت بیدارنمی شود بپرس !، بعداز بازشدن درب صحن عتیق تشریف بردند ، این ازبهترین خاطراتی است که دارم ،بعد ازمدتی به حجره دیگری منتقل شدم وچند سالی درمدرسه فیضیه با صدیق ورفیق خود حاج شیخ جلال طاهرشمس گلپایگانی زندگی را ادامه دادم . "

تواضع وفروتنی مرجعیت شیعه

در اینجا دونکته اساسی مورد توجه می باشد اولین نکته این است که علماء ومراجع گذشته چقدربه امورطلاب ومشتاقان علوم دینی اهتمام ورزیده وروحیه ذ رره پروری داشته که شخصیتی همانند مرحوم آیة الله العظمی بروجردی اعلی الله مقامه الشریف ، آن فرید دوران وقتی متوجه می شود نوجوانی ازشهر دیگری وارده حوزه شده ودرقم پناهی جزحضرت احدیت نداشته به او هم سرکشی میکند تا آن طلبه تازه وارد احساس غریبی وتنهایی نکند وازطرفی بااین برخورد کریمانه، روحیه تواضع وساده زیستی رابه او آموخته وبا برخورد عملی راه وروش زندگی رابه او بیا موزد ، قعطا دراین هنگام طلبه تازه وارد به حوزه ، با این عنایت مرجعیت به او، تمام مشکلات رافراموش کرده وهمه سختی هارا به جان خریده وخودرا موظف به امرتحصیل وتهذیب می داند. نکته دیگرمساله حق الناس ورعایت حقوق دیگران است، به این که رفیق وهم حجره ای ایشان که درخواب به سرمی برده باید حقش محفوظ بماند ، مرحوم آیة الله بروجردی با این برخورد به این موضوع مهم توجه می دهند .

به هرحال مرحوم آقای افتخاری هنگام سکونت درقم ، ادبیات ومنطق را نزد اساتیدی همچون شهید مفتح ،حاج آقامهدی حائری وحاج شیخ علی پناه اشتهاردی وکتاب شرح لمعه ،معالم ، مطول ،رسایل ومکاسب شیخ انصاری را به ترتیب ازمحضراساتیدی همچون آیة الله شهید صدوقی ،حاج شیخ احمدغروی سبط الشیخ ، حاج شیخ مهدی مازندرانی ، آیة الله منتظری ، حاج شیخ عزیزالله نهاوندی ،حاج شیخ مهدی نهاوندی ، حاج شیخ عبدالجواد سدهی ، میزا محمد مجاهدی تبریزی ، حاج سید حسن مدرس وکفایة الاصول را خدمت آیة الله سلطانی وآیة الله مجاهدی ، منظومه رانزد حضرت آیة الله بهجت ، قسمتی ازاسفاروتفسیر رانزد علامه سید محمدحسین طباطبایی فراگرفت .

هجرت به نجف اشرف

چند سال بعد از فوت آیة الله سیدابوالحسن اصفهانی به نجف اشرف مشرف شد ودرمدرسه حاج خلیلی ومدرسه صدر سکونت گزید ودرآنجا ازمحضر اساتیدی همچون حضرات آیات عظام حاج سید جمال الدین گلپایگانی ، میرزا حسن یزدی ، سید ابوالقاسم خویی ، حاج شیخ حسین حلی ، حاج میرزا باقر زنجانی وسیدمحمود شاهرودی بهره مند گردید وازخرمن پرفیض آن هاخوشه چید .

بازگشت به حوزه مقدسه قم

پس ازبازگشت به قم ضمن تدریس وتبلیغ ازتحصیل بازنماند ودر درس فقه مرحوم آیة الله العظمی بروجردی وآیة الله العظمی گلپایگانی واصول مرحوم امام خمینی " قدس الله اسرارهم " شرکت کرد دراین دوران بیشتر مباحثاتش با حضرات آقایان : سید علی بطحایی ، صابری همدانی وسید محمد علم الهدی بود.

اجازه اجتهاد

ایشان ازبیشترمراجع تقلید زمان خود اجازه اجتهاد دریافت نمود ، ازحضرات آیات عظام : حاج سید عبد الهادی شیرازی ، حاج سید جمال گلپایگانی ،حاج سید محمدرضا گلپایگانی ، حاج شیخ محمد علی اراکی ،حاج شیخ محمد تقی بهجت ، حاج شیخ حسینعلی منتظری ،صافی گلپایگانی ، سیستانی، تبریزی و روحانی .

ازدواج

درمورد ازدواجشان این گونه می فرمایند : " بعد ازبرگشت ازنجف با صبیه مرحوم حجة الاسلام آقا محمد نخعی که عالمی زاهد ومتقی وپارسا بود ازدواج نمودم ،پس ازازدواج به منزل منتقل شدم وچند سالی را در منزل استیجاری به سربردم وچند منزل عوض کردم تا آن که درسال فوت مرحوم آیة الله بروجردی رحمة الله علیه منزلی درصفائیه تهیه کردم که تاحال که سال 1416قمری است دراین منزل بسرمی برم."

(ادامه دارد)

تأ لیفات

1-رساله ای درمورد آراء مراجع درحج.

2-آداب حج .

3-احکان عمره .

4- الحج والعمرة ومعرفة الحرمین .

        « سعیدنخعی گلپایگانی »